Bedrijfsblindheid kan een agrarische onderneming veel geld kosten. Circa 75% van de ondernemers erkent dat er sprake is van één of andere vorm van bedrijfsblindheid op het bedrijf. Slechts een klein gedeelte van de ondernemers is bezig om het te bestrijden. Herkenbaar?
Wat is bedrijfsblindheid?
Bedrijfsblindheid houdt in dat binnen een bedrijf wordt gewerkt volgens vaste patronen en werkwijzen, waardoor er een onvoldoende kritische blik bestaat. Hierdoor is er geen ruimte voor verandering. Ondernemers (en medewerkers) roesten vast in werkpatronen en vanzelfsprekendheden binnen de organisatie. Ze zien niet meer de knelpunten binnen de eigen organisatie of het eigen werk. Nieuwe mogelijkheden vallen niet meer op.
Klinkt het je bekend in de oren? Als iets goed gaat, moet je niet te snel veranderen. Niet elke verandering is een verbetering. Maar wat als je nu eens wel succesvolle verbeteringen weet door te voeren? Geen verandering betekent immers stilstand. En stilstand is achteruitgang. Zo zorgt bedrijfsblindheid ervoor dat de efficiency achterblijft bij anderen of dat er omzet ‘weglekt’. Met andere woorden: de concurrentiepositie verzwakt.
Wat is de oorzaak van bedrijfsblindheid?
Bedrijfsblindheid kent verschillende oorzaken:
- Onze hersenen zijn ingesteld op routine. Mensen zijn veelal gefocust op vaste patronen. ‘We hebben het altijd al zo gedaan.’
- Onvolkomenheden worden weg gebagatelliseerd. ‘Het valt allemaal wel mee. Het zal zo’n vaart niet lopen.’ In de praktijk zie ik nog wel eens dat hierdoor achterstallig onderhoud ontstaat of dat er onvoldoende aandacht is voor hygiëne of veilig werken.
- Mensen passen zich gemakkelijk aan aan problemen. Niet zelden wordt het symptoom bestreden in plaats van de oorzaak. Daarnaast willen mensen ook nog wel eens berusten in sommige feiten. Niet iedereen kan topresultaten draaien toch? En die ander, die kan het altijd beter. Moet je niet altijd geloven. Gevolg is dat men met iets minder tevreden is. Daardoor leun je te makkelijk achterover en verlies je de aansluiting met de kopgroep als je niet uitkijkt. Erger wordt het als je de aansluiting met het peloton verliest.
- Er bestaat bij mensen een angst om fouten te maken.
- Afwijkende inzichten worden nogal eens afgestraft door de ondernemer, managers of zelfs door directe collega’s. Er is vaak een streven naar een zekere consistentie. En als je als nieuweling een keer goed op je plaats bent gezet, dan laat je het wel uit je hoofd om nog een keer zoiets over je af te roepen.
- Inzichten zijn vaak intern gericht. Er wordt te weinig naar anderen gekeken, terwijl juist daar mogelijk veel te leren valt.
- Selectieve waarneming. Dit komt niet alleen door de eerder genoemde focus op patronen, maar ook doordat mensen slechts een beperkte waarnemingscapaciteit hebben. Bovendien wordt dit ook nog eens versterkt doordat men schadelijke gebeurtenissen uit het verleden wil verdringen.
Bedrijfsblindheid preventief bestrijden
Ondanks de aanwijsbare oorzaken blijft het raar dat mensen pas gaan aanpassen als het daadwerkelijk pijn begint te doen. Toch? We komen pas in actie als resultaten achterblijven. Met een grote kans dat er forse slagen gemaakt moeten worden om bij te sturen.
Kun je bedrijfsblindheid preventief bestrijden? Ja hoor. Geloof me: openstaan voor veranderingen kun je jezelf aanleren. Het belangrijkste is dat je het zelf wilt. Probeer de voordelen van verandering in te zien. Waarom schakel je wel om van een papieren naar een digitale agenda? De voordelen: gemak en minder fouten, dus verbetering. En zo kun je zelf vast nog veel dingen bedenken waarin je bent meegegaan.
Waarom doe je binnen je bedrijf niet precies hetzelfde? Waarom kijk je niet eens wat kritischer naar mogelijke oorzaken van (potentiële) pijnpunten. Kijk regelmatig eens van een afstandje en met een objectieve blik naar werkomstandigheden en processen in je bedrijf. Probeer mogelijke voordelen van alternatieven in te schatten en laat het oude eens los.
Van buiten naar binnen denken
Er zijn voldoende hulpmiddelen voor. Het werkt heel goed als je gaat vergelijken met anderen. Het liefst met situaties waarvan je denkt dat het beter gaat. Van iemand die beter is kun je altijd leren. Dit kun je bereiken door deel te nemen aan studieclubs, cursussen, vergaderingen, trainingen, borrels, symposia etc. Let wel: je bent hierbij altijd nog wel van binnen naar buiten aan het denken.
Als je je nog verder wilt openstellen, dan moet je proberen ook van buiten naar binnen te denken. Laat eens een frisse blik door het bedrijf gaan. Bijvoorbeeld van een buitenstaander. Dit kan een adviseur zijn. Of een accountant. Maar wellicht is het nog verstandiger om iemand te kiezen die een totaal nuchtere kijk kan hebben op een situatie. Een ondernemerscoach die je bewuster met je bedrijf bezig laat zijn. Het voordeel van iemand buiten de branche is dat deze ‘domme’ vragen stelt waar iemand uit de sector wellicht helemaal niet aan denkt. Dan blijkt weer maar eens: er zijn geen domme vragen. Het leidt tot een zekere bewustwording. Daarmee ben je al een heel eind op weg om bedrijfsblindheid te voorkomen. In grotere bedrijven werkt het overigens ook wel eens goed om iemand van een andere afdeling mee te laten kijken bij collega’s. Ook dit geeft vaak al nieuwe inzichten.
Klik naar een frisse blik
